การแพร่ระบาดของไวรัส Covid-19 ส่งผลกระทบไปทั่วโลก โดยเฉพาะในเรื่องของเศรษฐกิจที่ได้รับผลกระทบกันอย่างมาก ผู้ประกอบการหลายรายต้องโบกมือลาเส้นทางของธุรกิจเพราะแบกรับภาระต่อไปไม่ไหว คราวนี้เราลองหันกลับมามองภาคธุรกิจของกาแฟกันบ้างว่า จากสถานการณ์ Covid-19 นี้ ได้ส่งผลกระทบกับตลาดกาแฟในประเทศไทยอย่างไรบ้าง
การแบ่งตลาดกาแฟในประเทศไทย
การแบ่งตลาดกาแฟในประเทศไทย ได้มีการแบ่งตลาดออกเป็น 2 ประเภท คือ ตลาดในบ้านกับตลาดนอกบ้าน โดยตลาดในบ้าน คือการที่ผู้บริโภคซื้อกาแฟสำเร็จรูปหรือซื้อเมล็ดกาแฟมาชงดื่มเองที่บ้าน ส่วนตลาดนอกบ้าน คือการที่ผู้บริโภคเลือกดื่มกาแฟจากร้านกาแฟ ทั้งในส่วนของร้านจากผู้ประกอบการอิสระ ร้านกาแฟแบบขยายสาขา (Chain Cafe') ไปจนถึงร้านสะดวกซื้อ โดยในช่วงหลายปีที่ผ่านมาตลาดกาแฟนอกบ้านมีการเติบโตมากขึ้น เนื่องจากวิถีชีวิตอันเร่งรีบของคนไทย ทำให้การดื่มกาแฟนอกบ้านเป็นสิ่งที่สะดวกสบาย และตอบโจทย์กับรูปแบบการใช้ชีวิตมากกว่า
ภาพรวมของตลาดกาแฟไทยปี 2563 ยุคการระบาดของ Covid-19
เมื่อหันมามองตลาดกาแฟในไทยยุค Covid-19 ข้อมูลจากรายงานสถานการณ์ตลาดกาแฟไทย ประจำปี 2563 ของบริษัท เนสท์เล่ (ไทย) จำกัด พบว่า ภาพรวมของตลาดกาแฟไทยปี 2563 เป็นไปในทิศทางบวกสวนกระแสกับตลาดอื่น ๆ ที่ได้รับผลกระทบจาก Covid-19 โดยมีมูลค่าอยู่ที่ 60,000 ล้านบาท แบ่งเป็นตลาดกาแฟในบ้านคิดเป็นมูลค่า 33,000 ล้านบาท และตลาดกาแฟนอกบ้านมีมูลค่า 27,000 ล้านบาท
ตลาดกาแฟในบ้านมีการเติบโตขึ้นจากเทรนด์การบริโภคในยุค New Normal ซึ่งทำให้เกิดเทรนด์การบริโภคแบบใหม่คือการกลับมาดื่มกาแฟสำเร็จรูปหรือหันมานิยมชงกาแฟดื่มเองแทนเพื่อช่วยลดค่าใช้จ่าย เพราะเศรษฐกิจที่กำลังซบเซา จึงมองว่าการชงกาแฟดื่มเองมีความประหยัดและคุ้มค่ามากกว่าการสั่งเดลิเวอรี่ ส่งผลให้คนไทยหันมาดื่มกาแฟในบ้านมากขึ้นจนมีการเติบโตเพิ่มขึ้น 10.7% ประกอบกับข้อมูลจากสมาคมกาแฟพิเศษไทย พบว่า ยอดขายของกาแฟมีการกลับเข้าสู่สภาวะปกติ 85% ช่วยฟื้นยอดขายจากเดือนเมษายนที่หายไปราว ๆ 70% ด้วยคุณภาพของกาแฟไทย โดยเฉพาะกาแฟพิเศษที่ถูกให้ความสนใจกับเหล่าผู้บริโภคมากขึ้น หลังจากที่รัฐบาลประกาศนโยบายที่เน้นการทำงานที่บ้าน (Work from Home) ทำให้ผู้บริโภคที่เคยดื่มกาแฟนอกบ้านหันมาให้ความสนใจกับการชงกาแฟดื่มเองมากขึ้นนั่นเอง
ส่วนตลาดกาแฟนอกบ้าน ในปี 2563 แม้จะมีมูลค่า 27,000 ล้านบาท แต่เป็นตัวเลขของการเติบโตที่ลดลงจากเดิม ซึ่งในช่วงต้นปีมีการเติบโตลดลง 30 - 40% และในช่วง Covid - 19 ระบาดหนักจนเกิดการล็อคดาวน์ ร้านค้าและสถานประกอบการต่าง ๆ รวมถึงร้านกาแฟต้องงดให้บริการนั่งที่ร้าน การดื่มกาแฟนอกบ้านจึงลดลงไปโดยปริยาย ส่งผลให้ตลาดนอกบ้านมีการเติบโตลดลงมากถึง 50%
จากภาพรวมของตลาดกาแฟไทยในปี 2563 ที่เป็นผลมาจากสถานการณ์ Covid-19 เห็นได้ชัดว่าตลาดกาแฟในบ้านกำลังได้รับความนิยมมากขึ้น แต่ตลาดกาแฟนอกบ้านกลับได้รับความนิยมลดลง แม้ว่าในช่วงปลายปี 2563 ตลาดกาแฟนอกบ้านมีแนวโน้มที่จะกลับมาสู่สภาวะปกติ แต่เหมือนจะยังไม่ใช่ยุคของตลาดกาแฟนอกบ้านเท่าไรนัก เนื่องจากในต้นปี 2564 นี้ กำลังเกิดการระบาดระลอกใหม่ของ Covid-19 อีกครั้งหนึ่ง จึงเป็นที่น่าสนใจว่าผู้ประกอบการไทยในตลาดกาแฟนอกบ้านจะมีการปรับตัวอย่างไร เพื่อให้สามารถเดินอยู่บนเส้นทางตลาดกาแฟไทยต่อไปได้