Coffee Traveler Issue 77
- coffeetravelermag
- 3 hours ago
- 2 min read
ภายใต้โครงการ ‘พะเยาโมเดล’ ที่ได้มุ่งเน้นการปลูกกาแฟในพื้นที่ที่มีศักยภาพ พร้อมทั้งขยายแนวคิดทางการเกษตร โดยการเปลี่ยนนาข้าวในพื้นที่ราบให้เป็นไร่กาแฟโรบัสตา เพื่อสร้างมูลค่าเพิ่มให้กับเกษตรกร และกระจายความเสี่ยงทางการเกษตร
ในประเทศไทย การเกษตรคือรากฐานของผู้คนจำนวนมาก แต่ในขณะเดียวกันก็เป็นภาคส่วนที่เผชิญกับความเปราะบางมากที่สุด ไม่ว่าจะเป็นชาวนาที่ต้องพึ่งพาราคาข้าวที่ผันผวนตลอดเวลา หรือเกษตรกรผู้ปลูกกาแฟที่พยายามดิ้นรนต่อสู้กับต้นทุนที่สูงขึ้น ปัญหาที่เรื้อรังยาวนาน ไม่ได้มีเพียงเรื่องราคาหรือผลผลิตเท่านั้น แต่ยังรวมถึงโครงสร้างการตลาดความรู้ด้านการพัฒนาคุณภาพ ไปจนถึงการปรับตัวให้เข้ากับสภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว คำถามที่ตามมาคือ เราจะมีทางออกใด
ที่ช่วยให้เกษตรกรไทยก้าวข้ามวงจรเดิม ๆ ไปสู่อนาคตที่ยั่งยืนได้หรือไม่
เพื่อรับมือกับปัญหาเหล่านั้น ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา ได้เกิดแนวคิดใหม่ ๆ ขึ้น ไม่ว่าจะเป็นการพัฒนาโมเดลธุรกิจชุมชน การแปรรูปเพื่อเพิ่มมูลค่า หรือการสร้างตลาดที่เชื่อมเกษตรกรกับผู้บริโภคโดยตรง น่าสนใจที่หลายคำตอบของคำถามนั้นอาจไม่ได้อยู่ในโครงการใหญ่ระดับชาติ แต่อยู่ในความพยายามเล็ก ๆ ที่เริ่มจากพื้นที่จริง โดยหนึ่งในนั้นคือ ‘พะเยาโมเดล’ เป็นอีกหนึ่งโมเดลที่น่าสนใจ ที่พวกเรามีโอกาสได้ทำความรู้จักโมเดลนี้ครั้งแรกในงาน “กาแฟพ่อหลวงสู่ความยั่งยืน Royal Coffee BCG to SDGs” เมื่อวันที่ 11 - 15 มิถุนายน 2568 ที่ผ่านมา
ท่ามกลางกลิ่นหอมกรุ่นของกาแฟที่ลอยคลุ้งอยู่ในอุทยานหลวงราชพฤกษ์เราหยุดฟังเรื่องราวจากหนึ่งในผู้ก่อตั้งโครงการที่เล่าอย่างให้ฟังด้วยความกระตือรือร้น ถึงแนวคิดในการช่วยเกษตรกรหาทางออกจากปัญหาราคาข้าวที่ผันผวน จากการพึ่งพาการปลูกข้าวเพียงอย่างเดียว ไปสู่การปลูกกาแฟที่สร้างรายได้เสริมและมั่นคงกว่า แม้จะเป็นการพูดคุยเพียงช่วงสั้น ๆ ก็เพียงพอที่จะทำให้เราเกิดคำถามมากมาย ว่าทำไมกาแฟถึงเป็นทางเลือกที่เหมาะสมสำหรับพื้นที่นาข้าว เกษตรกรต้องปรับตัวอย่างไร และโครงการนี้สามารถแก้ปัญหาราคาข้าวที่ผันผวนได้จริงหรือไม่คำถามเหล่านี้กลายเป็นแรงผลักดันให้เราไปจังหวัดพะเยา จังหวัดเล็ก ๆ ที่โอบล้อมด้วยภูเขาและสายหมอก เพื่อหาคำตอบจากพื้นที่จริง
การเดินทางครั้งนี้ไม่ได้เป็นเพียงการไปเยี่ยมชมไร่กาแฟเท่านั้น แต่คือการดูว่าความเปลี่ยนแปลงเชิงโครงสร้างที่เริ่มต้นจาก ‘นาข้าว’ จะสามารถนำไปสู่การสร้าง ‘ไร่กาแฟ’ ที่มั่นคงได้จริงเพียงใด และเรื่องราวนี้อาจสะท้อนให้เห็นอนาคตใหม่ของการเกษตรไทยในวันที่ชาวนากำลังมองหาทางเลือกอื่น ๆ เพื่อความอยู่รอด เพราะหาก ‘พะเยาโมเดล’ สามารถเปลี่ยนผืนนาที่เคยให้เพียงข้าวสาร ให้กลายเป็นผืนดินที่ให้กาแฟถ้วยใหม่ได้จริง มันอาจไม่ได้เป็นเพียงคำตอบของจังหวัดเล็ก ๆ แห่งหนึ่ง แต่คือสัญญาณของการเปลี่ยนแปลงที่ใหญ่กว่านั้นสำหรับเกษตรกรรมไทยทั้งระบบก็เป็นได้
If the ‘Phayao Model’ proves successful, its impact could extend beyond a single province, signaling a major transformation for Thailand’s entire agricultural system.
Agriculture in Thailand is the foundation of most people’s livelihoods, yet it is also one of the most vulnerable sectors. Whether it’s farmers relying on volatile rice prices or coffee farmers struggling with rising costs, persistent challenges lie not just in price or yield, but also in market structures, knowledge about quality development and adapting to rapidly changing climates. The question then becomes : can we find solutions to help Thai farmers break through this cycle and move towards a sustainable future?
In response to these challenges, several new concepts have arisen in recent years, such as developing community-based business models, processing products for added value and establishing direct farmer-to-consumer markets. Interestingly, many solutions may not lie in large-scale national projects but in small-scale, grassroots efforts.
We first learned about the ‘Phayao Model’ at the ‘Royal Coffee BCG to SDGs’ event, where a founder enthusiastically explained its goal: to help farmers escape the volatile rice market by shifting to coffee for a more stable income. This brief conversation sparked several questions about the project’s viability and how farmers would adapt. Seeking answers, we traveled to Phayao to investigate firsthand.
This journey was an investigation into whether converting rice fields to stable coffee plantations is a viable new future for Thai farmers seeking alternatives for survival. If the ‘Phayao Model’ proves successful, its impact could extend beyond a single province, signaling a major transformation for Thailand’s entire agricultural system.
Coffee Traveler
เป็นนิตยสารรายสองเดือน ที่จัดพิมพ์ขึ้นเพื่อเป็นการส่งผ่านความรู้ทางด้านกาแฟ
และเสริมมุมความคิดในด้านธุรกิจกาแฟ
- - -
สมัครสมาชิกนิตยสารได้ที่ : IN BOX
Facebook Coffee Traveler
Instagram : coffeetraveler_magazine
Youtube : Coffee Traveler
Blockdit : I am Coffee Traveler/ coffeetravelermag
Comments